Weles Wort bringt s laufende Joor am Beschte ufe Punkt? I dr Schwiz wäält nöchschti Wuchen e Jury, zämme mit Sprochforscher, das Wort, wo me denn spöter, sägemer i zää Joor, wemes ghört oder liist, sött dänke: «Stimmt! Dasch jo im Föifezwänzgi gsii». Sonen Art Zitchapsle söll s Wort vom Joor sii. «Doppeladler»? – Genau: Dr Granit Xhaka a dr Fuessball-WM 2018. «Systemrelevant?»
– Richtig: Coronazitt, wo me gmerkt het, wie wichtig dass die sii, wo für weni Gäld vill läischte, i dr Pflääg zum Bispill. Mittlerwiile häimer das wider vergässe. S Wort des Jahres 2020 erinneret is draa.

Was isch jetz die richtigi Zitchapsle fürs Föifezwänzgi? Über was isch am Mäischte gredt und gschriibe worde? Wenn de wotsch ziile bim Kaffisatzlääse, chasch go «Ereignisse 2025» google. S Problem isch nume: «Waldbrand», «Überschwemmig», «Chrieg», «Bombenaaschlaag» – das si alls Wörter, wo nümm typisch si für äis Joor. Die chöntsch jedes Joor nää. Guet: I dr Schwiz häi mer mitem Bärgsturz vo Blatte immerhin e jooresspeziifischi Kataschtrophe. Typischi Wörter derzue, wo plötzlich alli brucht häi, si «Schuttcheegel» oder «Evakuierigszone». Das piess!

«Zollhammer» isch für mi on e Top-Kandidat. Will für öis isch usem Hammer zitewiis e Vorschlaghammer worde und d Schwiz dr «Hau den Lukas» vom Trump persönlich. Aber vo dämm fang i lieber nid aa. Das gääb e Wörterbuech des Jahres.

Nid so gröiseli politisch isch s Jugendwort des Jahres. Dasch mäischtens e neue Begriff us dr Umgangssproch vo Jugendliche. Das Joor het dr Usdruck «das crazy» am mäischte Stimme gmacht. «Das crazy» wird iigsetzt, wenn me sproochlos isch oder kä Luscht het z antworte. Bi de Buumer – also bi allne ab Sächzgi – entspricht das emene simple «Aha» oder «Jo waas». Nume so nääbebii: Sproochlosigkäitswörter passe minere Mäinig noch guet is Zwänzgföifezwänzgi.

Us Basler Sicht chönt me nadüürlig dr ESC nää. S typische Wort derzue, wo blibe hangen isch: «Punkteschock». Zero Points vom europäische Publikum. Und alli häi denn dänkt: «das crazy».

Lutter gueti Idee-e, aber wenn ig persönlich a däm Joor ummegrüüble, chömemer angeri Wörter zSinn. «Volketshuset» zum Bispill. Kenneder nid? Isch schwedisch, heisst Volkshuus und so het imene Dörfli in Mittelschwede s Zäntrum ghäisse vo däm Dancecamp, won i e Wuche lang gsi bi go Lindy Hop tanze. Oder «Gauli» – dasch e Gebiet im Bärner Oberlang, won i im Früelig e wunderprächtigi Skitour gmacht ha. Dummerwiis lööse die zwoi Wörter zämmegnoo bi niemerem usser bi miir so vill Erinnerigen uss. E Zitchapsle für mii ganz eläi.

Am 2. Dezämber wird sicher e Wort verchündet, wo 2025 ganz e Huffe Lütt bewegt het. Was mir a deren Idee gfallt, isch, dass me zumenen äinzige Wort im beschte Fall e ganze Roman a Zitgschicht, Erinnerige oder Gfüül cha verzelle. Wär wäiss, velicht chunt jo sogar no s Wort «Friedensplan» i d Räng.

Markus Gasser (1966), Schwarzbube, geboren und aufgewachsen in Nunningen, Solothurn. Sprach- und Mundartredaktor bei Schweizer Radio SRF. Eine Folge seines Podcasts «Dini Mundart» widmet sich dem Thema «Sprache und Macht bei Stadtnamen». www.srf.ch/audio.