I weer dr Markus

I hirne grad über Möglichkäite noche. Aber nid über Frooge wie: Wele Wii passt zun ere Bluemechölsuppe? Oder: Wär wett i gärn sii? Näi. I dänk übere Konjunktiv noche, aso die sprochlichi Möglichkäitsform. «Wenn ich ein Vöglein wär und auch zwei Flügel hätt, flög ich zu dir». Das isch zwar unmöglich, will i jo kä Voogel bii, aso käni zwe Flügel haa und drum o nid zu dir cha fliege.

Aber dank em Konjunktiv chan i mir das brobleemlos usdänke, wie d Ching bim Spiile: «I weer jetz e Voogel.» E chliini Veränderig amene Wort, vo «i bii» zu «i weer», und scho hesch d Wält ufe Chopf gstellt. Zmingscht i dim Chopf. Drum häisst dr Konjunktiv o dr Irrealis. Mit dämm chasch Sache sääge, wo sicher nie pasiere.

E Hörer vo mine Mundartsändige am Radio schribt bispilswiis: «Gieng das guet, s Baselbiet zämme mit Basel? – I gsuuchti das scho. Wenn d'Bebbi au mitmieche.» E schöni Vision, aber on e häikle Satz, weme dänkt, wie die letschti Abstimmig über d Fusion vo de beede Basel usgangen isch. D Realität vo damals wird churzspitz verdrääit. Aber das macht nüt: D Sprooch isch so geduldig wie Papiir und dr konsequänt Konjunktiv i däm Bispill schliicht wien e Nääbelschwaade zwüsche real und irreal.

Nid alli Möglichkäite vo dr Möglichkäitsform si gliich unmöglich. Nämemer e Gedicht vom Bärner Dichterpfaarer Kurt Marti us de spoote Sächzgerjoor: «Wo chiemte mer hii, wenn alli säite, wo chiemte mer hii und niemer giengti, für einisch z luege, wohii dass me chiem, weme gieng.» Gnau gno warnt mi das Gedicht vorem Konjunktiv: Wenn de nie öppis trousch usprobiere, will alli sääge, dass de nid söttsch, chunsch nie nöime hii. E zimli banali Erkenntnis. Aber offebaar verschanze mir eus gärn hinger ere Muur vo Möglichkäite, zum nüt müese mache.

Immerhin hilft mir der Konjunktiv, die schwiirige Frooge vom Aafang provisorisch z beantworte: Zun ere Bluemechölsuppe piess amänd e sprützigen Elsässer Wisse. Aso «chönt passe», mues aber nid. Wenn er nid passt, bin i nid dr Depp – s isch jo numen e Vorschlag gsi. Und zu dr Froog, wär i gärn wett sii, piess d Antwort: «I weer dr Markus.» Wie en Art Probe-Identität. Aber bin en jetz oder nid? Und wär weer i, wenn i nid dr Markus weer? Amänd doch e Vöögeli? En Identitätskrise wäg dämm Schisskonjunktiv?

Isch nid nötig. Dä Satz «I weer dr Markus» isch nämlich äifach en Abchürzig für: «Wenn s für dii i der Ornig weer, denn dörftisch mir Markus sääge». Oder: «Für dii bin ig dr Markus, wenn s rächt isch». E vorsichtigs Duzis-Aagebot mit Rückzugsoption. Mir Schwizer bruuche drum dr Konjunktiv bsungers gärn, zum bsungers höflich sii. «I nuum gärn e Gleesli Riesling, wenn dir wetted so guet sii!» Aber zwüsche mir und mim Name stoot definitiv nid dr Konjunktiv, sondern dr Indikativ. I bi dr Markus. Proscht!

Markus Gasser (1966), Schwarzbube, geboren und aufgewachsen in Nunningen, Solothurn. Sprach- und Mundartredaktor bei Schweizer Radio SRF. Eine Folge seines Podcasts «Dini Mundart» widmet sich dem Thema «Konjunktiv»: srf.ch/audio/dini-mundart (online ab 24. November).

MUNDART

Image Title

Möchten Sie weiterlesen?

Ja. Ich bin Abonnent.

Ja. Ich benötige ein Abo.

Article

Image Title